Het Groninger land is rijk en eeuwenoud. De bodemkaart ziet er betoverend uit, in al zijn variatie. De regio is in veel opzichten recordhouder: het mooiste dorp, het oudste cultuurlandschap, de beste landbouwgrond, de meest unieke deltanatuur. Toch staan hier talloze veranderingen op stapel. Veel hangt samen met ons veranderend klimaat. De zomers worden droger en heter, de winters natter. Het zeewater stijgt, het grondwater daalt en de aarde beeft.

Nergens in Nederland komt de klimaatopgave zo geconcentreerd samen als in Groningen. Gecombineerd met diverse sociaaleconomische opgaven en het gegeven van een groeiende stad naast een krimpend Ommeland maakt dit de provincie een uitgelezen proeftuin.

De ontwerpmanifestatie Sponsland zoomt in op een uitsnede van het Groninger landschap. De reis gaat over de Hondsrug en de Hunzevallei, via de stadsassen en de binnenstad, het Reitdiep en het Hogeland naar Schiermonnikoog. Onderweg komen we de negen ontwerplocaties tegen: vijf in de stad en vier in het landelijk gebied.

Hoe snel het zal gaan weten we niet, maar het is zeker dat we ons de komende eeuw moeten voorbereiden op klimaatveranderingen. En hoe groot de impact daarvan in 2120 precies zal zijn is nu alleen bij benadering te voorspellen. Is de zeespiegel dan een meter gestegen, of al meer? Het kan gemiddeld twee graden warmer zijn, maar misschien ook wel vier graden. En dat het zomers minder gaat regenen in het voor- en najaar meer is een duidelijke trend, maar hoe heftig zullen die verschillen zijn?

Toch is honderd jaar vooruit kijken geen slag in de lucht. Het is een voorstelbare toekomst, waar we ons nu nog goed op voor kunnen bereiden.

Langs de blauwe lijnen van het landschap, vanaf het Drents Plateau tot aan de Noordzee, liggen de negen locaties waarvoor de landschapsarchitecten een perspectief moeten schetsen. Een perspectief dat niet alleen de technische klimaatproblemen oplost, maar ook de schoonheid van stad en ommeland versterkt en de koers uitzet naar duurzaam gebruik van de aarde.

De stijgende zeespiegel heeft invloed op de kustverdediging en op de natuur in de Waddenzee, en veroorzaakt ook tot ver in het binnenland verzilting van het grondwater. Lukt het om in die omstandigheden Schiermonnikoog leefbaar en zelfvoorzienend te houden? Kunnen we met veranderde voedselproductie op het Hoge Land lokale kringlopen sluiten en biodiversiteit herstellen? Wat is de beste strategie om het kostbare zoetwater vast te houden, langs de hele blauwe lijn van de Hunze en het Reitdiep, tegelijk met het behoud van de kwetsbare veenbodem?

Hoe houden we de stad koel en aangenaam en vinden we ruimte om regenwater op te vangen? Juist in de dichtbebouwde historische binnenstad is dat een cruciale vraag. Voor de vier stadsassen is het de opgave te verbinden en de aanzet te geven tot een nieuw stedelijke economie, gestoeld op duurzame mobiliteit.

De negen ontwerpen staan niet los van elkaar. De stad wordt een gevarieerde proeftuin, waarbij de kansen van elke plek worden uitvergroot. In het landelijk gebied ontstaan New Deals tussen de gebruikers – de boeren, natuurorganisaties, waterschappen, bewoners- om elkaars investeringen te kunnen benutten. Samen reiken de negen ontwerpen de regio Groningen vier inspirerende thema’s aan voor haar toekomst.

Binnenstad: honderd waterelementen
Door het toevoegen van heel veel kleine, slim geplaatste elementen voor wateropslag worden zware regenbuien opgevangen en wordt de binnenstad zomers koeler. En bovenal wordt de openbare ruimte verrijkt met reeksen van mooie en fijne verblijfsplekken.

Reitdiep: ++ Watererfgoed
Het tegenwicht tegen verzilting van het grondwater is het maken van veel zoet oppervlaktewater, in een kleinschalig patroon van slootjes in het oude cultuurlandschap en als waterberging in de meanders van de historische kreken. Daarmee wordt het erfgoed versterkt en heeft de landbouw de komende eeuw nog een toekomst.

Suikeras: veroverde stadsruimte
De aanleg van duurzame transport-hubs zorgt voor schoon transport van voedsel en mensen langs de blauwe as, als verbinding tussen stad en ommeland. Door de auto uit deze verbinding te verbannen ontstaat ruimte voor groen, voor fietspaden en voor de opslag van regenwater.

Hereweg: het Woudpark
Het zoveel mogelijk bedekken van de Hondsrug met bomen zorgt zomers voor koelte onder de kruinen en het hele jaar door voor een prettige woonomgeving en het verbeteren van de biodiversiteit. Het planten van lanen langs de Hereweg verbindt de binnenstad met de nieuwe bosrijke woongebieden op de Hondsrug.

Zernike terrein: proefcampus
De campus van de Hanzehogeschool wordt een proeftuin voor stadslandbouw en de opwek van duurzame energie, om daarmee kennis te testen en te ontwikkelen.